SOBECE Nasıl Oluşturuldu?

Çocuk, yetişkin ve ailelerle çalışan iki psikolog olarak bir araya geldiğimizde sosyal becerilerin yaşam için ne kadar kritik bir öneme sahip olduğu mesleki sohbetlerimizin temel konularından biriydi. Özellikle çocuklar ve ergenler söz konusu olduğunda psikolojik destek için hangi sebeple başvurmuş olurlarsa olsunlar, altında yatan bir sosyal beceri yetersizliği sorunuyla karşılaşıyorduk. Profesyonel iş birliği yapma, elimizdeki materyalleri yapılandırma, literatür taraması biçiminde başlayan çalışmalarımız, alandaki eksikleri fark ettikçe genişledi. Çalışmalarımızı yapmaya başladığımız dönemde Türkiye’de yapılandırılmış bir sosyal beceri programı olmadığını fark ettik. Diğer ülkelerde yapılan çalışmalara baktığımızda ise sosyal beceri tanımının limitli olduğunu, programların da kapsamlı olmadığını gördük.

2011 yılında başlayan düzenli yaptığımız çalışmalar, toplantılar giderek bizim ürettiğimiz, adapte ettiğimiz egzersizlerden ve oyunlardan oluşan yapılandırılmış bir programa dönüştü. Çocuklara uygularken bilimsel temelleri olan, eğlenceli, yaşantısal bir program olmasını önemsedik. Aileler ve alanda çalışan uzmanların ise kolaylıkla uygulayabileceği çok yönlü bir program olması temel hedefimizdi. Böylece SOBECE  adını verdiğimiz çok yönlü bir çalışma modelini geliştirdik.

2012 yılında ilk pilot çocuk grup çalışmamızı yaptığımızda sonuçları aileler ve bizim için heyecan vericiydi. Sosyal beceri grubumuza katılan çocukların akran ilişkilerinin geliştiğini, kendilerini daha iyi ifade ettiklerini, edindikleri sosyal becerileri ev, okul gibi pek çok alanda sergilediklerini görmek üstelik akademik başarılarının da artmış olması heyecanımızı ve çalışma şevkimizi arttırdı. Bu süreçte bizlerin yaşadığı hamilelikler, doğumlar, ameliyatlar, kırık kemikler ve alçılar bile bizim çalışmamızı aksatamadı her ne olursa olsun haftalık yaptığımız düzenli çalışmalara devam ettik.

SOBECE’nin kendine özel materyallerini bir illüstratör desteğiyle oluşturduk. Artık SOBECE’nin yüzlerce egzersiz, görsel, yazılı kart ve oyundan oluşan kendine özel bir kiti vardı. Katıldığımız ilk kongrede paylaştığımız pilot grubun sonuçları psikolog ve psikiyatr meslektaşlarımız arasında da ilgiyle karşılandı. Bunun sonucunda yapılandırdığımız bu programı meslektaşlarımızla paylaşmak istedik ve ruh sağlığı uzmanlarıyla çalışmalar ve süpervizyonlar yürütmeye başladık. Böylece SOBECE uzmanları kendi özel SOBECE kitlerini de kullanarak giderek daha çok çocuğa sosyal beceri programı uygulamaya başladı.

Çocuklara ve ergenlere uyguladığımız SOBECE programının faydalarını ailelerden, öğretmenlerden ve çocuklardan aldığımız geri bildirimlerden görüyorduk. Ancak programımızın bilimsel bir zemine oturması için “ölçülebilir” sonuçları olmalıydı. Bu sebeple uzun ve meşakkatli bir çalışmayla SOBECE Sosyal Beceri Değerlendirme Ölçeğini geliştirdik.

Artık Türkiye’de geçerlik, güvenirlik çalışmaları yapılmış kapsamlı bir sosyal beceri ölçeğimiz vardı. Geliştirdiğimiz ölçek o zamandan bu yana pek çok yüksek lisans ve doktora tezinde ve bilimsel araştırmada kullanıldı halen de aktif olarak kullanılmakta. Böylece klinik gözlemlerimize ek olarak çocuğun sosyal becerilerini programı uygulamadan önce ve program bittikten sonra uyguladığımız ölçek sayesinde objektif olarak ölçümleyebilir ve raporlayabilir hale getirmiş olduk.

Yıllar içinde pek çok psikolog, psikiyatr ve psikolojik danışman SOBECE ekibimizde yer alarak katkılarıyla programımızı zenginleştirip gelişmesine destek oldu. Böylece giderek büyüyen bir aileye dönüşmenin sevincini yaşadık.

Daha çok aileye, çocuğa, öğretmen ve uzmana SOBECE’yi ulaştırabilmek amacıyla 2017 yılında Çocuklar için Gerçek Yaşam Becerileri kitabımız Remzi kitabevi tarafından basıldı ve çıktığı dönemde yayınevinin en çok satanlar listesine girdi şu günlerde de 4. Basımı çıktı. Daha sonra Sosyal Beceri alanında çocukların yazarak, çizerek yapabileceği egzersiz kitaplarının, alandaki eksikliğini fark ederek 2019 yılında SOBECE’nin 6 tane uygulama kitabını yayına hazırladık ve SAY kitabevi tarafından basıldı.

Şu günlerde ise Türkiye’de ilk olan online sosyal beceri programını hazırlamanın heyecanı içindeyiz. Böylece zaman, mekan ve ya pandemi gibi kısıtlamalardan bağımsız olarak çocuklar evlerinden de sosyal duygusal becerilerini geliştirebilecek, uzmanlar da her yerden sosyal becerilerini geliştirmek istediği çocuklara ulaşarak onlara faydalı olabilecekler.
21. yüzyılın belki de en önemli becerilerinden biri olan sosyal becerilerle ilgili geliştirdiğimiz SOBECE programın okullarda ders kapsamında da uygulanması ve sadece Türkiye’de değil farklı ülkelerdeki çocuklara, uzmanlara ulaşması ise üzerinde çalıştığımız hedeflerimiz.

tucehanim-kare

Aygün Tuçe Ataş

Uzman Klinik Psikolog

ilknurhanim-kare

İlknur Efeçınar

Psikolog / Psikodramatist

Son Yazılar